რა არის ხატმებრძოლობა?

რა არის ხატმებრძოლობა? უპასუხე



ხატმებრძოლობა სიტყვასიტყვით ნიშნავს ხატების მსხვრევას, რაც მოიცავს როგორც რელიგიურ, ასევე პოლიტიკურ განადგურებას გამოსახულებების ან ძეგლების, ჩვეულებრივ, თუმცა არა ყოველთვის, სხვა რელიგიური ჯგუფის. ხატმებრძოლობა ხშირად არის ძირითადი შიდა პოლიტიკური ან რელიგიური ცვლილებების კომპონენტი. ხატმებრძოლობა არის რწმენა იმისა, რომ არ უნდა არსებობდეს რელიგიური სურათები ან წმინდა სურათები ან რელიგიური ძეგლები, რადგან ისინი განიხილება, როგორც კერპთაყვანისმცემლობის ფორმა. ადამიანებს, რომლებიც ეწევიან ან მხარს უჭერენ ხატმებრძოლობას, ეწოდებათ ხატმებრძოლები, ტერმინი, რომელიც ფიგურალურად გამოიყენებოდა ნებისმიერ პირზე, რომელიც არღვევს ან უგულებელყოფს დამკვიდრებულ დოგმატებსა და კონვენციებს. პირიქით, ადამიანებს, რომლებიც თაყვანს სცემენ ან თაყვანს სცემენ რელიგიურ გამოსახულებებს, ხატმებრძოლებს უწოდებენ. ბიზანტიურ კონტექსტში ისინი ცნობილია, როგორც იკონოდულები ან იკონოფილები.



მიუხედავად იმისა, რომ ხატმებრძოლობა შეიძლება განხორციელდეს სხვადასხვა რელიგიის წარმომადგენლების მიერ, ის ხშირად არის იმავე რელიგიის ფრაქციებს შორის სექტანტური დავის შედეგი. მაგალითად, ქრისტესა და წმინდანთა პორტრეტების დამზადებას ეწინააღმდეგებოდნენ ადრეულ ქრისტიანულ ეკლესიაში, მაგრამ ხატები გახდა ძალიან პოპულარული თაყვანისცემის ფორმა VI საუკუნის ბოლოს. ხატების თაყვანისცემის დამცველებმა ხაზი გაუსვეს გამოსახულების სიმბოლურ ხასიათს. იყო წინააღმდეგობა ამ თაყვანისცემისადმი, რამაც გამოიწვია ბიზანტიის იმპერატორ ლეო II-ის მიერ ახ.წ. 726 წელს ხატმებრძოლთა დაპირისპირება. ეს დაპირისპირება გაგრძელდა აღმოსავლეთის ეკლესიაში საუკუნეზე მეტი ხნის განმავლობაში, სანამ ხატები კვლავ მიიღეს.





ხატმებრძოლთა დაპირისპირებამ ბიზანტიელი მხატვრების სტიმული მისცა რელიგიურ ხელოვნებაში სულიერი გამოცხადებისკენ და არა ნატურალისტური წარმოდგენისკენ. აღმოსავლეთის მართლმადიდებლური ეკლესიის ეკლესიები ძირითადად მორთულია მხოლოდ ბრტყელი ნახატებით, ბარელიეფებითა და მოზაიკებით. ხატმებრძოლობა პროტესტანტული რეფორმაციის მახასიათებელიც იყო. პურიტანები განსაკუთრებით მტრულად იყვნენ განწყობილნი რელიგიური გამოსახულების გამოყენების მიმართ და ზოგიერთი პროტესტანტი მათ გამოყენებას ჯერ კიდევ კერპთაყვანისმცემლობად თვლის.



ქრისტიანობაში ხატმებრძოლობა ძირითადად მოტივირებულია ათი მცნების პირდაპირი ინტერპრეტაციით, რომელიც კრძალავს გამოსახულებების დამზადებას და თაყვანისცემას (იხ. გამოსვლა 20:4). დასავლეთის ეკლესიაში ასევე გავრცელებული იყო წმინდანთა და რელიგიური მოღვაწეების ქანდაკებები და პორტრეტები, თუმცა ზოგიერთმა პროტესტანტულმა სექტამ საბოლოოდ უარყო ისინი. ისლამი კვლავ კრძალავს ყველა ხატს და ხატმებრძოლობამ ითამაშა როლი ინდოეთში მუსლიმებსა და ინდუსებს შორის კონფლიქტში.





Top