რა არის უტრაკვიზმი? რა არის უტრაკვისტი?

უტრაკვიზმი, ასევე ცნობილი როგორც წმინდანთა ზიარება, არის ქრისტიანული თეოლოგიური დოქტრინა, რომელიც ამტკიცებს, რომ ევქარისტიაში გამოყენებული პური და ღვინო გარდაიქმნება ქრისტეს სხეულად და სისხლად. დოქტრინა ემყარება რწმენას, რომ ქრისტე იმყოფება ევქარისტიაში და რომ ზიარების მეშვეობით მორწმუნეები ერთიანდებიან ქრისტესთან და ერთმანეთთან. უტრაკვისტები, როგორც წესი, დღესასწაულობენ მესა ლათინურად და იყენებენ უფუარი პურს ზიარებისთვის. უტრაკვიზმი არის ქრისტიანობის განშტოება, რომელიც გაჩნდა ბოჰემიაში მე-15 საუკუნეში. უტრაკვისტები ეწინააღმდეგებოდნენ კათოლიკური ეკლესიის პრაქტიკას ინდულგენციების გაყიდვის შესახებ და თვლიდნენ, რომ ყველა ქრისტიანს უნდა შეეძლოს ზიარების მიღება. უტრაკვიზმს დევნიდა კათოლიკური ეკლესია, მაგრამ ის მაინც აყვავდა. მე-18 საუკუნეში უტრაკვიზმმა დაკნინება დაიწყო და საბოლოოდ ის პროტესტანტიზმში გადაიზარდა.

უპასუხე





Სიტყვა უტრაკვიზმი არის ლათინური ფრაზიდან, რაც ორივე სახეობას ნიშნავს. ორივე სახეობა არის უფლის ტრაპეზის ორივე ელემენტი (ზიარება, ევქარისტია.) უტრაკვისტი იყო ადამიანი, რომელიც თვლიდა, რომ ზიარების მიმღებებმა უნდა მიირთვან როგორც პური, ასევე თასი.



ტრადიციული რომაული კათოლიკური პოზიცია იყო, რომ საეროებს შეეძლოთ მხოლოდ პურის (ვაფლის) მიღება ევქარისტიის დროს, ხოლო ღვინო დაცული იყო სასულიერო პირებისთვის. ეს პრაქტიკა შენარჩუნდა მრავალი მიზეზის გამო, გამომდინარე იქიდან, რომ კათოლიკეებს სწამთ ტრანსბუსტანცია, ანუ პური და ღვინო რეალურად. გახდეს უფლის სხეული და სისხლი. ისინი ასევე ასწავლიან, რომ ვაფლი შეიცავს უფლის სხეულსაც და სისხლსაც. ტრადიციული კათოლიკური პრაქტიკა კრძალავდა მრევლს თასის მიღებას იმის შიშით, რომ არ დაეღვარათ ან დაწვეთონ ქრისტეს სისხლი, შემდეგ კი მას ფეხქვეშ გათელავდნენ, რაც სასულიერო იქნებოდა.



მეთხუთმეტე საუკუნის დასაწყისში, იან ჰუსმა, კათოლიკე მღვდელმა ბოჰემიაში, დაიწყო კათოლიკური ეკლესიის ზოგიერთი შეურაცხყოფის წინააღმდეგი. ერთ-ერთი რეფორმა, რომელსაც ჰუსი ემხრობოდა, იყო ნებადართული ერისკაცებისთვის, მიეღოთ პურიც და ღვინოც მესაზე.ამ პოზიციას ეწოდა უტრაკვიზმი, ხოლო მათ, ვინც ამას მხარს უჭერდა (ამ საკითხში ჰუსს მიჰყვებოდა, თუმცა არა აუცილებლად სხვებზე) ეწოდებოდა უტრაკვისტები. უტრაკვისტს ასევე შეიძლება ეწოდოს კალიქსტინი ან კალიქსიტინი (ლათინური სიტყვიდან ჩალიჩი, რომელიც არის თასი, რომელშიც ღვინო ინახებოდა).





მიუხედავად იმისა, რომ უტრაკვისტებმა გაატარეს ეს კონკრეტული რეფორმა, ისინი არ წასულან ჰუსამდე ბევრ სხვა საკითხში. ჰუსი საბოლოოდ დაგმეს და დაწვეს კოცონზე, მაგრამ უტრაკვისტები ზოგადად მართლმადიდებლურ ქრისტიანებად ითვლებოდნენ ბაზელის კრების თანახმად 1433 წელს.



იმ დროს რელიგია და პოლიტიკა საფუძვლიანად იყო შერეული. თუ რომაული კათოლიკური ეკლესიის აბსოლუტური ავტორიტეტი წარმატებით იქნა დაპირისპირებული თეოლოგიურ საკითხში, ამან შეიძლება ასევე შეასუსტოს მისი პოლიტიკური ავტორიტეტი. თუ ეკლესიის ძალაუფლება მასებზე შესუსტდებოდა, სხვა პოლიტიკურ ძალებს, რომლებიც სადავო საღვთისმეტყველო პუნქტის ირგვლივ იკრიბებოდნენ, შესაძლოა ჰქონდეთ შესაძლებლობა მოიპოვონ გარკვეული პოპულარობა და კონტროლი. ეს იმას ნიშნავდა, რომ უტრაკვისტები საფრთხეს უქმნიდნენ კათოლიკურ ხელისუფლებას.

გიორგი პოდებრადელი იყო უტრაკვისტი, რომელიც ეწინააღმდეგებოდა პროკათოლიკურ მმართველ პარტიას ბოჰემიაში (დღეს ჩეხეთის რესპუბლიკა) და დაიპყრო დედაქალაქი პრაღა 1448 წელს. პროკათოლიკე ჰაბსბურგის მეფე ლადისლავი იმ დროს არასრულწლოვანი იყო და კომპრომისი იყო. მიაღწია, რომ გიორგის მეფის სრულწლოვანებამდე მეფობის უფლება მისცეს. ლადისლავი ხელისუფლებაში მოვიდა 1453 წელს, მაგრამ მოულოდნელად გარდაიცვალა 1457 წელს, ხოლო გიორგი აირჩიეს მეფედ 1458 წელს. გიორგიმ უარი თქვა პაპის პოლიტიკურ სურვილებზე და პაპმა სცადა დიდებულები მის წინააღმდეგ გამოეყენებინა.

ეს რელიგიური/პოლიტიკური საომარი მოქმედებები გაგრძელდა ბოჰემიაში მომდევნო 150 წლის განმავლობაში და ამ დროის განმავლობაში ჩამოყალიბდა ცალკე უტრაკვისტური ეკლესია. უტრაკვიზმი გახდა სტანდარტი ბოჰემიაში. საბოლოოდ, უტრაკვისტური არმია დაამარცხა საღვთო რომის იმპერატორის ჯარებმა თეთრი მთის ბრძოლაში (პრაღის მახლობლად) 1620 წელს. ამის შემდეგ უტრაკვიზმი აკრძალული იყო ბოჰემიაში.

დღეს პროტესტანტები მიჰყვებიან უტრაკვიზმს და საეროები ზიარებისას იღებენ პურსაც და ღვინოსაც. რომის კათოლიკური ეკლესია ახლა მღვდელს უფლებას აძლევს გარკვეული შეხედულებისამებრ, დაუშვებს თუ არა ამას. ოფიციალური კათოლიკური სწავლება არის ის, რომ უფლის სხეული და სისხლი არ შეიძლება განცალკევდეს, ამიტომ ვინც პურს იღებს, რეალურად იღებს უფლის სხეულსაც და სისხლსაც.